بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه آفتابگردان در اهواز

آفتابگردان یکی از دانه های روغنی مهم می باشد که سطح زیر کشت این گیاه در ایران طی سالهای گذشته روند افزایشی داشته است. منافع نسبی آفتابگردان در مقایسه با گیاهان روغنی دیگر، عبارتند از: طول دوره رویش کوتاه، سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف، نیاز آبی تقریبا کم (حدود 700-500 میلیمتر) و تحمل نسبی به تـنش خـشکی. در حدود 8/11 درصد از تولید جهانی روغن نباتی به آفتابگردان اختصاص دارد. با توجه به محدودیت منابع آب، یکی از راهکارهای استفاده بهینه از منابع آب در بخش کشاورزی، کم آبیاری می باشد. با توجه به مطالب بیان شده، در این تحقیق به ارزیابی اثر روشهای آبیاری معمولی و کم آبیاری تنظیم شده بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان پرداخته شد. این تحقیق در سال 89-1388 در مزرعه تحقیقات آبیاری دانشکده مهندسی علوم آب - دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. رقم بذر کشت شده hysun33 بود. 3 تیمار آبیاری در نظر گرفته شد. برای تمام تیمارها تا قبل از مرحله استقرار گیاه (8-6 برگه شدن) آبیاری معمولی انجام گرفت. سپس تیمارها به صورت زیر اجرا شدند. آبیاری معمولی (ci) به میزان 100% نیاز آبی گیاه (محاسبه شده از روش مستقیم رطوبت حجمی خاک) و کم آبیاری تنظیم شده (rdi70 و rdi50) به ترتیب به میزان 70% و 50% نیاز آبی گیاه. طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار انجام گردید. در این پژوهش اثر تیمارهای آبیاری بر عملکرد دانه آفتابگردان به طور قابل توجهی (در سطح1درصد) معنی دار گردید. بر این اساس بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار آبیاری معمولی با 7/6687 کیلوگرم در هکتار بود. کمترین عملکرد دانه در اختیار تیمار آبیاری rdi50 با میانگین 3/3615 کیلوگرم در هکتار گردید. بین تیمارهای مختلف آبیاری به لحاظ بعضی از اجزاء عملکرد شامل: وزن مغز صد دانه، درصد مغز به کل دانه و شاخص برداشت اختلاف قابل توجهی مشاهده نشد. اما اثر تیمارهای آبیاری بر برخی دیگر از اجزاء عملکرد شامل: تعداد دانه در طبق، عملکرد توده زنده (در سطح 1 درصد) و وزن صد دانه (در سطح 5 درصد) تفاوت قابل ملاحظه ای را نشان داد بطوریکه بیشترین و کمترین تعداد دانه در طبق به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری معمولی و rdi50 با میانگین های 67/1038 و 33/750 شد. همچنین حداکثر و حداقل عملکرد توده زنده به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری معمولی و rdi50 با میانگین های 26920 و 13575 کیلوگرم در هکتار گردید. بیشترین وزن صد دانه مربوط به تیمار آبیاری معمولی (72/4 گرم) و کمترین آن اختصاص به تیمار آبیاری rdi50 (62/3 گرم) داشت.